Sayop Ba Ang Katoliko Tungod Kay Adunay Larawan o Imahen?

Pasiuna

“Ang mga Katoliko nagsimba sa Imahen!” mao kini ang kanunay nga pasangil sa mga dili ingon nato nga mga Katoliko. Usa ka kamatooran nga mga Katoliko adunay mga imahen sa ilang mga simbahan ug bisan gani sa ilang mga kabalayan ug tunogd niini nagtoo ang mga dili Katoliko nga usa ka dakong sala ug kini supak sa balaod sa Diyos. Ngano man nga nakaingon man sila niini? Tungod kay diha sa balaang kasulatan nagkanayon: sa Exodus mao kini ang nakasulat: 

“Alang kanimo dili ka magbuhat ug usa ka larawan nga linilok bisan sa dagway sa bisan unsang butanga nga atua sa itaas sa langit, kun dinhi sa ilalum sa yuta, kun sa anaa sa tubig sa ilalum sa yuta: Dili mo iyukbo ang imong kaugalingon kanila, ni mag-alagad kanila; kay ako si Ginoo nga imong Dios, mao ang Dios nga abughoan, nga nagadu-aw sa pagkadautan sa mga amahan sa ibabaw sa mga anak, sa ibabaw sa ikatolo ug sa ibabaw sa ikaupat ka kaliwatan sa mga nagadumot kanako.” (Exodus 20:4-5)

Unya gidasonan pa gayud kini sa pag-ingon diha sa Exodus: 

“Oh, kining katawhan nakasala ug usa ka dakung sala, ug nagbuhat sila ug mga dios nga bulawan.” (Exodus 32:31) 

Ang Simbahang Katoliko nagtoo nga usa ka insakto nga gawi ang pagbadlong sa mga tawo nga nagbuhat ug diyos-diyos tungod kay usa kini ka dakong salaod atubangan sa tinuod nga Diyos. Apan ang pag-negar nga ang mga Katoliko o ang Simbahang Katoliko nakahimo ug salaod nga diyos-diyosan tungod kay nagbaton kini ug mga imahen o larawan sa atong Ginoong JesuCristo o kaha sa mga Santos, usa kini ka tumo-tumo ug pagka-walay hanaw sa matuod nga pagtulon-an sa mga imahen ug sa mga larawan nga anaa sa Santa Iglesia Catolica. O kaha usa ka panghuna-huna nga wala gipasikad sa matuod nga pagtulon-an sa Diyos nga naa sa Balaang Kasulatan. 

Ubay –ubay nga mga grupo nga nagpunay ug pangdaot sa Simbahang Katoliko tungod sa kay lagi nagbaton kini ug mga imahen o larawan sama pananglit sa mga Iglesia Ni Cristo nga gitukod ni igsoong Felix Manalo, mga Born Again, Sabadista, Mormons, Baptists ug uban pang mga protestanteng grupo ug maisugong nagpadayag nga “Ang Dios nagdili sa mga lawaran diha sa pagsimba.” 

Apan kung atong lantawon ug susihon pag-ayo ang nakasulat sa balaang kasulatan, atong masayran nga bakak ang maong negar o pasumangil nga gidili ang pag-gamit ug imahen o larawan isip usa ka relihihiyosong kagamitan. Ang nasulat sa balaang kasulatan mao nga ang Diyos nagdili sa pagsimba sa imahen o larawan, apan wala kay mabasa nga ang Diyos nagdili sa pag-gamit ug mga imahen o larawan sa relihiyosong paagi. 

Ang mosunod nga mga ponto akong ipadayag ang mga importanteng mga rason o saysay ngano nga ang Santa Iglesia Catolica nga mao ang tinukod ni JesuCristo nagbaton man ug mga imahen o larawan sa iyang mga relihiyosong pagsaulog sa pagtoong Kristohanon.

I. Ang Diyos Nagsugo Nga Magbuhat Ug Larawan 

Ang mga tawo nga nagpunay ug saway sa Simbahang Katoliko tungod kay nagbaton kini ug imahen nakalimot ug ignorante sa kamatooran diha sa balaang kasulatan nga ang Ginoo mismo nagsugo nga magpabuhat ug imahen o larawan. Sama pananglit diha sa Exodus diin ang Diyos nagkanayon: 

rebulto sa duha ka anghel nga gipabuhat sa Diyos

“Ug magbuhat ka ug duruha ka mga querubin nga bulawan, sa buhat nga sinalsal pagabuhaton mo kini, diha sa duruha ka tumoy sa halaran-sa-pagpasig-uli. Ug magbuhat ka ug usa ka querubin sa usa ka tumoy, ug usa ka querubin sa lain nga tumoy: sa nayon gayud sa halaran-sa-pagpasig-uli magabuhat ka ug mga querubin sa duruha ka tumoy niini. Ug ang mga querubin magabuklad sa ilang mga pako sa ibabaw, nga magatabon sa halaran-sa-pagpasig-uli: uban sa ilang mga pako; ang ilang mga nawong magaatubang sa usa ug usa, magatan-aw sa halaran-sa-pagpasig-uli ang mga nawong sa mga querubin.” (Exodus 25:18-20) 

Dinhi tin-aw kaayo nga ang Diyos nagsugo nga magbuhat ug larawan sa mga Anghel o querobin. 

Sa pikas nga bahin gihatag ni David ang plano sa pagpahimo sa balcon sa templo ngadto sa iyang anak ng si Solomon sa pag-ingon: 

Gihatag ni Davai ang plano sa templo kang Solomon

“alang sa halaran sa incienso inulay nga bulawan nga tinimbang; ug bulawan alang sa sulondan sa carro, bisan ang mga querubin, nga nagbuklad sa ilang mga pako, ug nagtabon sa arca sa sugo sa Diyos. Kining tanan, nag- ingon si David, ako gipasabut sa sinulat nga gikan sa kamot sa Diyos bisan sa tanang bulohaton niining sulondan.” (1 Cronicas 28: 11, 18)

Ang plano ni David sa templo, ug ang magsusulat sa Bibliya, nagtug-an kanato nga “kining tanan, gipasulat gikan sa kamot sa Diyos,” ug lakip na niini ang mga imahen o larawan sa mga Anghel. 

Sa samang paagi nagsaysay kanato ang libro sa Ezekiel mahitungod sa kinulit nga imahen o larawan. 

“Nianang kinal-angan ibabaw sa ganghaan, bisan ngadto sa nahasulod nga balay, ug sa nagawas, ug sa tanang bongbong maglibut, sa sulod ug sa gawas, pinaagi sa sukod. Ug kini hinimo uban sa mga querubin ug mga kahoyng palma; ug usa ka kahoyng palma gitaliwad-an sa duruha ka querubin, ug ang tagsatagsa ka querubin may duruha ka nawong; Sa pagkaagi nga dihay nawong sa tawo nga nagaatubang sa kahoyng palma sa usa ka kilid, ug ang nawong sa batan-ong leon paingon sa kahoyng palma sa pikas nga kilid. Sa ingon niini kini ginahimo sa tibook balay nga maglibut: Gikan sa yuta hangtud sa itaas sa ganghaan may gihimong mga querubin ug mga kahoyng palma, mao kini ang bongbong sa templo.” (Ezekiel 41:17-20)

II. Ang Pag-gamit ug Imahen o Larawan sa Relihiyosong Paagi 

Taliwala sa "plaque of serpents" aron sa pagsilot sa mga Israelitas sa kapanahonan sa exodus, ang Diyos miingon kang Moises: 

ang rebulto sa bitin nga tumbaga nga gipabuhat sa Diyos

“Magbuhat ka ug usa ka bitin nga mapintas; ug kini ibutang mo sa ibabaw sa usa ka bandila; ug mahitabo nga bisan kinsa nga pahiton, sa diha nga motan-aw niini, mabuhi siya. Ug si Moises nagbuhat ug usa ka bitin nga tumbaga, ug gibutang niya sa ibabaw sa bandila. Ug mahatabo nga kong adunay bitin nga makapahit sa bisan kang kinsa, sa diha nga siya makatan-aw sa bitin nga tumbaga, mabuhi siya” (Numero 21:8-9). 

Gikinahanglan gayud nga ang napaakan sa bitin mohangad ug motan-aw sa bitin nga ginama sa bronse aron nga mamaayo siya ug dili mamatay. Kini nagpasabot nga ang larawan o statuwa magamit usab diay sa ritwal relihiyoso ug dili lamang usa ka dayan-dayang relihiyoso. 

Ang mga Katoliko nag-gamit ug mga estatuwa, kwadro nga hulagway, ug uban pang mga kagamitang binatid o “artistic devices” aron nga mahinumduman ang usa ka butang o usa ka tawo nga gipamalandungan. Pinaagi sa paglantaw sa hulagway sa atong inahan atong mahinumduman ang atong inahan, ug sama sa paglantaw sa mga hulagway sa mga Santos makatabang kanato nga mahinumduman usab ang maong Santo.

Ang Simabahang Katoliko nag-gamit usab ug mga estatuwa aron sa pagtudlo sa mga bililhong butang sa pagtoo. Sa unang panahon ang mga estatuwa nakatabang sa pagtudlo mahitungod sa pagtoo niadtong mga tawo nga dili kamao mobasa o kaha mosulat – o mga illiterare. Ubay-ubay nga mga Protestante nga nag-gamit ug hulagway ni Kristo ug mga bible pictures sa ilang Sunday School aron sa pagtudlo sa mga kabataan, ilabi na sa mga kabataan nga dili pa kahibalo mobasa o mosulat.

mga rebulto sa mga protestante panahon sa pasko

Ang mga Katoliko usab nag-gamit ug mgaestatuwa aron sa pagsaulog sa kapistahan sa Santos o mga relihiyosong kasaulogan, ug sama sa mga Protestante nga maghimo sila ug “three-dimensional nativity scene” sa panahon sa pasko, ang panahon sa pagsaulog sa pagkatawo sa atong Ginoo.

mga imahen nga anaa sa INC

Bisan gani ang mga Iglesia Ni Cristo nga gitukod ni Igsoong Felix Manalo sa Pilipinas nagbaton ug mga larawan diha sa ilang mga simbahan sama sa larawan sa mga mananap nga karnero o kaha kalapati. Ug duna usab silay larawan nga walay kinabuhi sama sa timbangan.

rebulto ni Felix Manalo

Ug ang pinaka-kungkreto nga larawan nga ilang gibatonan mao mismo ang estatuwa ni Igsoong Felix Manalo nga makita sa ilang Central Temple. Ako wala magtoo nga kining mga butanga ilang gibatonan aron ilhon nga Diyos kondili aron pagpakita o pagtudlo sa pagtoo o kaha paghatag ug pagtahud sa ilang magtutukod nga si Igsoong Felix Manalo.

Kung ang atong timbangan o basihan sa mga diyos-diyosan mao ang pag-gamit sa kinulit nga mga imahen, larawan, ug estatuwa, nan makaingon kita nga ang protestante nagbansay-bansay usab ug diyos-diyosan o “idolatry”. 

Apan ang kamatuoran walay “idolatry” o diyos-diyosan nga nahitabo niining maong panghibabo. Ang gidili sa Diyos mao ang pagsimba isip Diyos sa mga larawan, imahen, hulagway o estatuwa. Wala gidili sa Diyos ang pagkulit o paghimo ug mga larawan. Ug mahitungod sa bitin nga bronse nga gigamit ni Moises ang Diyos nagpadayag kanato nga ang Diyos wala magdili sa pagkulit ug labi na nga wala ang Diyos magdili sa pag-gamit niini diha sa relihiyosong ritwal. 

Sa dihang ang tawo mosimba sa imahen o larawan isip iyang Diyos mamahimong masilag ang Diyos nianang tawhana. Kung iyang alisdan ang Diyos sa dili tinuod nga diyos ug misimba niining dili tinuod nga Diyos ang Diyos masuko niini. Sa samang paagi sa dihang ang katawhan misugod na pagsimba sa bitin nga bronse isip ilang diyos nga ilang ginganlan kini ug “Neshushtan”, ang mahadlokon sa Diyos nga si Hari Hezekiah iya kining gigun-ob diha diha dayon (2 Hari 18:14).

III. Unsa Man Ang Kabahin Sa Pagyukbo? 

Usahay gamiton sa mga dili Katoliko ang libro sa Deuteronomio sa dihang miingon ang Diyos mahitungod sa pakyukbo o bow sa diyos-diyos: “Dili mo iyukbo ang imong kaugalingon kanila….” (Deuteronomio 5:9). 

Tungod kay ang mga Katoliko moyukbo o kaha molohod atubangan sa imahen ni Jesus ug sa mga Santos ang mga dili Katoliko nangalibog sila sa pagtino sa kalainan sa pagyukbo atubangan sa imahen ni Jesus o mga Santos isip pagtahud ug sa diyos-diyos. Ang mga Katoliko sa ilang pagyukbo atubangan sa mga imahen ni Jesus o sa mga Santos wala mag-ila nga diyos kini kondili usa ka lihok sa pagtahud. 

Atong sayron nga bisan tuod ang pagyugbo mamahimong paagi sa pagsimba wala nagpasbot o "it does not qualify" nga ang tanang pagyukbo usa ka pagpaila nga nagsimba ka. Sa Japan, usa sa paagi nga ipakita ang ilang pagtahud mao ang pagyukbo apan wala kini nagpasabot nga pagsimba. 

ang pagyukbo sa Japan

Sa Japan ang pagyukbo usa ka paagi sa pagpakita sa pagyukbo o kaha usa pagpangumusta sa tawo nga imong gikahinagbo, sama kini sa paglamohay sa mga kamot kung naa pa kita sa Dakbayan sa Dabaw o kaha alang sa mga Filipinos. 

Sa samang paagi pwede usab moluhod ang usa ka alagad atubangan sa usa ka Hari sa walay pagsimba niini isip diyos. 

Ang mga Katoliko usab pwede nga moyukbo o molohud atubangan sa imahen o larawan nga mag-ampo nga walay pag-ila nga kini diyos. Kung mag-ampo ang Katoliko moingon siya: “Amahan Namo nga anaa ka sa langit” (Mateo 6:9) ug dili gayud siya moingon nga anaa sa imahen o larawan.

Wala ako magtoo nga ang mga Protestante samtang nag-ampo motapion sa ilang mga kamot sa Biblia ug nakaluhod nga kini nagpasabot na ug diyos-diyos o kaha giampuan nila ang Biblia isip diyos. Sila nagbuhat niini isip pagtahud sa Biblia nga pulong sa Diyos ug dili aron simbahon isip diyos. 

Panghinapos

Ako nanghinaut nga ang mga kamatooran nga atong gihisgutan dinhi niining hamobo nga pagpasabot. Ako mag-ampo sa makagagahum nga masabtan unta kining mga kamatooran sa mga tao nga wala pa makasabot pinaagi sa giya sa Balaang Espiritu. Amen.

NGANONG KITANG MGA KATOLIKO MANGAON MAN UG KARNE SA BABOY?

Tinood nga diha sa Balaang Kasulatan usa kini ka kamatooran nga walay "letra por letra" nga mabasa nato nga ipakaon ang unod sa baboy tungod kay alang sa mga Judeo ang baboy hugaw kini, busa ginadili ang pagkaon sa karne sa baboy. Mao kini ang kamatooran nga nakasulat sa Daang Kasulatan nga dili kini ipakaon isip usa ka "Balaod Sa Kan-onon" o "Dietary Law" sa mga katawhang Hudeo:

"Ang baboy bisan tuod pikas ang kuko niini, dili man kini mousap, busa hugaw kini alang kaninyo. Ayaw kamo pagkaon sa karne niining mga mananapa ni mohikap sa ilang patayng lawas, kay hugaw man sila alang kaninyo." (Leviticus 11:7-8). 

Atong timan-an nga ang mga Judeo bisan karon gidili sa kanila ang pagkaon sa karne sa baboy. Apan alang kanatong mga magtotoong Kristyanos, pinasikad sa kabobot-on nga gipakita ni JesuCristo, iyang gitagaan ug bag-ong kahulugan ang balaod sa mga Judeo. Matud pa sa tudlo sa Simabahang Katoliko diha sa bag-ong Katesismo nagkanayon: 

"Ang kanhing balaod natuman diha ni Jesus. Ang balaod wala giwagtang, hinoon gitawag ang tawo nga iyang kaplagon pag-usab ang balaod diha mismo sa iyang agalon (Jesus) nga mao ang hingpit nga katuman niini." (Cathechism of the Catholic Church #2053).

Isip usa ka laktud nga pananglitan, atong makita diha sa Bag-ong Kasabutan nga dunay "kaugnaan mahitungod sa Balaod sa Kan-onon" o "rediscovery of the Dietary Law". Si Jesus mismo naghatag ug bag-ong pagsabot nga pwede na natong kan-on ang bisan unsa nga makaon ug lakip na niini ang pagkaon sa karneng baboy: 

'Ug si Jesus miingon kanila:

"Wala ba diay usab kamoy pagsabut? Wala ba ninyo palandunga nga bisan unsay magasulod sa tawo gikan sa gawas dili makapahugaw kaniya, sanglit dili man kini mosulod sa iyang kasingkasing kondili nganha man lamang sa iyang tiyan, ug busa igaitsa ra sa gawas?" (Sa ingon niana iyang gipahayag nga malinis diay ang tanang kan-onon.) Ug siya miingon, "Ang nagagula gikan sa sulod sa tawo mao ang makapahugaw sa tawo. Kay gikan sa sulod, gikan sa kasingkasing sa tawo, nagagula ang mga dautang hunahuna (Marcos 7:18-21)." 

Gidasonan kini diha sa Buhat sa nga Apostoles diin si San Pedro gipasabot nga pwede na siya mokaon bisan unsa nga karne diha sa iyang nakitang panan-awon. 

"Apan si Pedro miingon, "Dili ko, Ginoo; kay wala pa gayud akoy nakaon nga dili binalaan o nga mahugaw."Ug ang tingog miabut kaniya pag-usab sa ikaduha nga nag-ingon, "Ayaw paghinganlig dili binalaan ang mga butang nga nahinloan na sa Dios." Dinhi tin-aw kaayo nga ang mga kalan-on dili nato ilhon nga hugaw kay kini nahinloan na sa Dios. (Buhat 10:9-15) 

Sa pikas nga bahin, kinsa ba ang maka-ingon nga hugaw ang kalan-on? Dili ba adunay man kita'y Buhatan Panglawas (Department of Health) nga may katungdanan nga mosuhid sa hugaw o dili hugaw nga pagkaon? Busa kung atong lantawon sa mapik-oton nga bahin dili gayod sakop sa kaluwasan ang pagkaon o dili pagkaon sa pipila ka mga kalan-on, gawas lamang kung adunay Relihiyosong katarungan sa dili pagkaon niini. Sama pananglitan, panahon sa Cuaresma kitang mga Kristiyano gitawagan ug giawhag ang dili pagkaon ug mga lamian nga mga kalan-on lakip na niini ang karne sa baboy, dili tungod kay kini mahugaw kondili usa ka panawagan nga lantawon nato pagbalik ang kasakitan ug kaluwasan nga dala ni Cristo diha sa kasakitan nga iyang natagamtaman. Ug nga pinaagi sa dili nato pagkaon ug mga lamian nga mga pagkaon, ang kwarta nga atong nahipos tungod niinang maong pag-antus atong mapaambit niadtong mga timawa ug walay sarang makaon. 

Diha Bag-ong Tugon, atong makita usab diha sa sulat ni San Pablo ngadto sa mga taga-Roma ang pagtulon-an sa pagkaon. Siguro ako na kining nahisgutan sa unahan sa dihang miingon ako nga ang pagkaon o dili pagkaon sa pipila ka mga kalan-on walay labot sa atomg kaluwasan. Diha sa Roma nagkanayon si San Pablo: 

"Mahitungod sa tawo nga maluyag pagtoo, dawata ninyo siya, apan dili aron sa pagsaway sa iyang mga dinahumdahum. Kay ang usa ka tawo nagatoo nga makakaon siyag bisan unsa, samtang ang tawong maluya magakaon ug mga utanon lamang. Ang nagakaon kinahanglan dili magtamay sa wala magkaon, ug ang wala magkaon kinahanglan dili maghukom sa nagakaon, kay kini siya gidawat man sa Dios. Si kinsa ka ba nga magahukom sa binatonan sa lain? Sa atubangan sa iyang agalon siya anha mobarug o mapukan. Ug siya pabarugon kay ang Agalon makahimo man sa pagpatindog kaniya. Ang usa ka tawo nagailag usa ka adlaw ingon nga labi pang maayo kay sa ubang adlaw, samtang ang laing tawo nagaila sa tanang mga adlaw ingon nga managsama ra. Kinahanglan ang matag-usa ka tawo adunay hingpit pagkadani diha sa iyang kaugalingong hunahuna. Ang nagabantay ug adlaw, nagabantay niini sa pagpasidungog sa Ginoo. Ug siya usab nga nagakaon, nagakaon sa pagpasidungog sa Ginoo, sanglit nagapasalamat man siya sa Dios; ug siya nga wala magkaon, wala magkaon sa pagpasidungog sa Ginoo ug nagapasalamat sa Dios. Walay usa kanato nga nagmabuhi alang sa iyang kaugalingon, ug walay usa kanato nga mamatay alang sa iyang kaugalingon. Kon kita nabuhi, nabuhi kita alang sa Ginoo; ug kon kita mamatay, mamatay kita alang sa Ginoo; sa ingon niana, mabuhi kita o mamatay, iya kita sa Ginoo. Kay alang niining maong tuyo si Cristo namatay ug nabuhi pag-usab aron mahimo siyang Ginoo sa mga patay ug sa mga buhi. Nan, nganong magahukom ka man sa imong igsoon? O ikaw, nganong magatamay ka man sa imong igsoon? Kay kitang tanan moatubang ra unya sa hukmanan sa Dios; kay nahisulat kini nga nagaingon: Maingon nga ako buhi, nagaingon ang Ginoo, ang tanang tuhod magaluhod sa atubangan ko, ug ang tanang dila magadayeg sa Dios." Sa ingon niana ang matag-usa kanato magahatag unyag husay ngadto sa Dios mahitungod sa iyang kaugalingon. Busa kinahanglan dili na kita maghinukmanay ang usa sa usa, hinonoa kinahanglan magahunahuna kamo sa dili gayud pagbutang ug kapangdolan o makabalda diha sa agianan sa inyong igsoon. Pinaagi sa Ginoong Jesus nasayud ug masaligon ako nga walay butang nga mahugaw diha sa kinaiya niini; apan kini mahugaw alang sa tawo nga magahunahuna nga mahugaw kini. Kay kon tungod sa imong pagkaon nasubo ang imong igsoon, nan, wala na ikaw magagawi diha sa gugma. Ayaw tugoti ang imong kan-on nga maoy makaingon sa pagkawagtang sa tawo kang kinsa nagpakamatay si Cristo. Busa ayaw ninyo tugoti nga panamastamasan pagsulti ang gipakamaayo ninyo.Kay ang gingharian sa Dios dili kalan-on o ilimnon, kondili pagkamatarung ug pakigdait ug kalipay diha sa Espiritu Santo. Siya nga sa ingon nagaalagad kang Cristo pagakahimut-an sa Dios ug pagauyonan sa mga tawo. Busa kab-uton ta ang makaamot sa pagdinaitay ug sa paglig-onay sa usa ug usa. Ayaw gubaa ang binuhat sa Dios tungod lang sa pagkaon. Sa pagkatinuod malinis ang tanang butang, apan dautan nga buhat sa usa ka tawo ang pagpahipangdol sa uban pinaagi sa iyang pagakan-on. Ang maayo mao ang dili pagkaon ug karni o pag-inom ug bino o pagbuhat sa bisan unsa nga makapangdol sa imong igsoon. Ang pagtoo nga anaa kanimo, hupti kana diha lamang sa imong kaugalingon sa atubangan sa Dios. Malipayon ang tawo nga walay ikahukom batok sa iyang kaugalingon tungod sa butang nga iyang ginauyonan. Apan ang tawo nga may pagduhaduha mahitungod sa kan-onon, ug unya mokaon niini, mahinukman siya sa silot, kay ang iyang pagkaon dili man gumikan sa pagtoo; kay ang tanan nga dili gumikan sa pagtoo, kini sala." (Roma 14:2-23) 

Ako nanghinaut nga bisan niining hamubo nga saysay ako nakahatag ug igong pagpasabot sa hinungdan ngano nga kitang mga Kristiyanos gitugtan man nga mokaon ug karne sa baboy. Hinaut nga sa kanunay magpuyo kita nga malamboon sa pagtoo, pinaagi ni JesuCristo nga atong Ginoo.